Jeżyna – wyjątkowe właściwości zwłaszcza listków. Receptury domowe

by redakcja · 28 czerwca 2019

Jeżyna [Rubus] należy do jednej z najstarszych znanych człowiekowi roślin.  Jak wynika z wykopalisk archeologicznych owoce jeżyny były przysmakiem ludów pierwotnych. Liście, gałązki, owoce i korzenie stosowano w medycynie ludowej przez wieki.
Sok z jeżyn wykorzystywano w zapaleniach jelit, wywaru z korzeniu w leczeniu biegunek, czerwonki i kokluszu. Z liści i gałązek robiono wywary, płukanki, herbatki lub  żuto by uśmierzyć ból zębów.  Wiele przepisów na lecznicze eliksiry można znaleźć w pismach średniowiecznych kronikarzy.
Przed gwałtownym rozwojem nowoczesnej farmacji liście jeżyny stanowiły stanowiły podstawę wielu leków. Z biegiem czasu, kiedy skład chemiczny został w pełni zbadany zastąpiono je syntetykami o tym samym wzorze chemicznym.

Dzikie jeżyny

Jeżyna, czarna malina, ożyna, ostrężyna to określenia tego samego krzewu o smacznych owocach, do których dostępu bronią ostre kolce. W Polsce ponoć jest ich przeszło 60 gatunków.  Z powodu ich mnogości powstała nawet osobna nauka zajmująca się badaniem, właściwościami i powiązaniami tej grupy – batologia. Dzięki niej udało się stworzyć uprawne odmiany pozbawione kolców i owocujące obficiej niż w naturze.
Jednak jeżyna z naturalnych stanowisk, podobnie jak inne dzikie rośliny, wykazuje dużo silniejsze właściwości  i zawiera znacznie więcej składników odżywczych niż hybrydy stworzone przez człowieka [1].  Surowcem leczniczym dzikiej jeżyny są liście, pędy, owoce i korzenie.
Jeżyna w stanie dzikim rośnie w poszyciu lasów, na polach i w zaroślach. W miarę dojrzewania owoce jej zmieniają kolor z zielonego, przez czerwony aż do lśniącej czerni.

Dzika jeżyna właściwości lecznicze

Dzika jeżyna zawiera masę witamin, soli mineralnych, kwasów organicznych i antocyjanów o silnych właściwościach przeciwzapalnych, antyoksydacyjnych i przeciwnowotworowych. Owoce zawierają podobne ilości kwasów organicznych co maliny, ale mają mniej cukrów dlatego wydają się być bardziej kwaśne.
Liście jeżyny były lekiem już w starożytności.  Grecy żuli je by wzmocnić zęby a napary stosowano na dokuczliwie owrzodzenia. Dziś wiemy, że mają działanie:

• bakteriobójcze, przeciwwirusowe, przeciwzapalne, antynowotworowe
• ściągające, antyseptyczne, napotne, wykrztuśne, przeciwbólowe moczopędne
• obniżają zawartość cukru we krwi,
• regulują przemianę materii, odtruwają i poprawiają stan flory bakteryjnej jelit
• pomagają utrzymać równowagę hormonalną w czasie menopauzy
• uspokajają układ nerwowy, pomagają w bezsenności, napięciu nerwowym, lękach i depresji
• znajdują zastosowanie w leczeniu chorób przewodu pokarmowego, nerwowego, dróg oddechowych, moczowych, zaburzeń przemiany materii
• zewnętrznie przy świądzie, trądziku, owrzodzeniach, ranach i do płukania gardła.

Liść jeżyny przepisy lecznicze 

Odwar z liści jeżyny
2 łyżki rozdrobnionych liści zalewamy 2 szklankami letniej wody. Ogrzewamy do wrzenia gotując pod przykryciem 5 minut. Odstawiamy na kwadrans do naciągnięcia pod przykryciem. Przecedzamy i pijemy 2-3 razy dziennie po ½ szklanki, dzieci połowę. Pomaga przy bólach brzucha, przewlekłych biegunkach.  Dolegliwościach przewodu pokarmowego, odbudowuje florę bakteryjną. Pomaga regulować pracę hormonów u kobiet, obniża poziom cukru.

Napar z liści jeżyny
1 łyżkę rozdrobnionych liści zalewamy szklanką wrzątku i parzymy kwadrans.Pijemy 2-3 razy dziennie w ostrych biegunkach, wzdęciach, nieżycie żołądka. Zewnętrznie stosujemy do płukania gardła i jamy ustnej. Uśmierza ból gardła, pomaga w anginie, chorobach dziąseł, owrzodzeniach, aftach.
Napar na grypę i infekcje
1 łyżkę liści zalewamy szklanką wrzątku. Odstawiamy pod przykryciem na 4 godziny. Pijemy wiele razy dziennie po łyżce. Napar działa napotnie, przeciwzapalnie, wykrztuśnie.
Napar odtruwający
Mieszamy wysuszone liście, owoce i kwiaty jeżyny. Łyżeczkę mieszanki parzymy kwadrans w szklance wrzątku. Pijemy 2 razy dziennie po 200 ml przez 3 tygodnie. Napar odtruwa i oczyszcza krew, drogi moczowe, wątrobę i jelita.
Mieszanka poprawiająca skład flory bakteryjnej
Bierzemy 2 części liści jeżyny i po jednej części:  liścia babki lancetowatej, pokrzywy, szałwii, mięty, maliny i kwiatostanu rumianku.  Łyżeczkę mieszanki zaparzamy kwadrans w szklance wrzątku. Pijemy przy rozroście flory bakteryjnej SIDO, przewlekłych dolegliwościach żołądka i jelit, biegunkach i zespole jelita drażliwego.

Jeżyna z borówką dla cukrzyków

Przepis pobudzający trzustkę do pracy:

Ksiądz Kunzle stosujący środki medycyny naturalnej, mówi: Cukrzycę dość szybko usuwają następujące zioła: 3 części korzeni kuklika, po 1 części liści jeżyny i borówki czernicy, 3 części pięciornika złotego, 2 części zielonych,wysuszonych strączków fasoli.
Na 1/4 litra wody należy wziąć 1 kopiastą łyżeczkę do herbaty ziół, zaparzyć i pozostawić na 3 minuty do naciągnięcia. Dzienna porcja herbatki wynosi od półtora do dwóch litrów. Działanie lecznicze liści borówki zależy od prawidłowego ich zbierania: należy je zrywać jedynie przed dojrzeniem owoców. Zebrane w prawidłowym czasie, są wypróbowanym środkiem w leczeniu cukrzycy. Dowiedziono, że myrtylina występująca w liściach borówki przed dojrzeniem owoców, nie tylko obniża poziom cukru.  Jest w stanie całkowicie zlikwidować chorobę. Myrtylina z liści borówki nosi uzasadnioną nazwę „roślinnej insuliny” Źródło: M. Treben Apteka Natury, naukowe  [2]

Owoce jeżyny

Sok z owoców jeżyny
Umyte odsączone owoce przepuszczamy przez sokowirówkę. Sok zlewamy do butelek z ciemnego szkła i pasteryzujemy 20 minut.  Przechowujemy w ciemnym chłodnym miejscu.
Sok z jeżyny działa napotnie, wykrztuśnie, przeciwgorączkowo. Pomaga w zapaleniu pęcherza, dróg moczowych i na chore gardło. Śpiewacy dbający o struny głosowe stosują sok z jeżyn do picia i płukania gardła.  Mocno obciążone struny głosowe uzyskują większą wydajność.
Jeżyny w soku
Opłukane owoce warstwowo układamy w garnku. Każdą warstwę lekko ugniatając zasypujemy niewielką ilością cukru. Przykrywamy bawełnianą ściereczką i zostawiamy na noc. Nazajutrz podgrzewamy delikatnie mieszając. Po zagotowaniu przelewamy do wyparzonych słoiczków, zakręcamy i stawiamy do góry dnem.

Inne przepisy

Piling z jeżyn 
2 garście jeżyn mieszamy z 3 łyżkami grubego cukru.  Dodajemy ½ soku z cytryny i 50 ml jogurtu lub oliwy. Rozgniatamy i mieszamy, papkę nakładamy na ciało i porządnie szorujemy skórę. Oczyszcza, odświeża, ujędrnia ciało.
Kąpiel na problemy skórne 
3-4 garście liści jeżyny gotujemy w 4 litrach wody  pod przykryciem  3 minuty. Odstawiamy na 10 minut, przecedzony wywar wlewamy do wanny z wodą.  Czas kąpieli 20 minut. Zabieg łagodzi zmiany skórne, ujędrnia i działa wzmacniająco na organizm.
Ciekawostki
Kąpiele, płukanki i herbatki można robić z gałązek jeżyny o silniejszych właściwościach niż liście
Liście jeżyny i  i krzewów owocowych możemy fermentować i robić czarną herbatę