Rak jelita grubego i odbytnicy (prezentacja edukacyjna)

1 z 15Rak jelita grubego i odbytnicy - co to jest?

Arcadian, public domain

Czym jest rak jelita grubego i odbytnicy?

Rak ten jest trzecim najczęściej spotykanym u kobiet i mężczyzn nowotworem. Jest również drugim pod względem śmiertelności rakiem w Stanach Zjednoczonych. Jednak przy wczesnym wykryciu daje wysokie szanse na wyleczenie. Ten rodzaj nowotworu pojawia się, gdy tworzą się nieprawidłowe komórki w ściankach jelita grubego lub odbytnicy. Dowiedz się zatem więcej na temat tego, kto choruje na niego najczęściej, jak się go wykrywa, jakie są najlepsze metody leczenia.

Rak jelita grubego i odbytnicy - rozwój choroby

Nephron, lic. CC BY-SA 3.0

Początek choroby

Rak jelita grubego i odbytnicy zaczyna się od małego polipa lub innej narośli na powierzchni jelita. Dwoma najczęściej występującymi polipami są gruczolaki ząbkowane i polipowatość hyperplastyczna. Rozwijają się, gdy następuje błąd w rozwoju komórek. Większość z polipów ma postać łagodną, zdarzają się jednak przypadki, gdy delikatna narośl zamienia się w złośliwy nowotwór. Dlatego wczesne jego wykrycie i usunięcie może uchronić nas przed bardzo poważną, a nawet śmiertelną chorobą.

Rak jelita grubego i odbytnicy - przyczyny

mueritz, lic. CC BY-SA 2.0

Przyczyny raka, na które nie mamy wpływu

To, jak duże jest ryzyko zachorowania na raka jelita grubego i odbytu, zależy w głównej mierze od genów i stylu życia. Do czynników, na które nie mamy wpływu nalezą: To, jak duże jest ryzyko zachorowania na raka jelita grubego i odbytu, zależy w głównej mierze od genów i stylu życia. Do czynników, na które nie mamy wpływu nalezą:
- wiek
- większość osób chorujących na ten nowotwór jest powyżej 50. roku życia,
- wystąpienie polipów lub przewlekłej choroby układu pokarmowego,
- zachorowania na ten rodzaj nowotworu w rodzinie,
- wcześniejsze wystąpienie raka piersi lub jajników.

Rak jelita grubego i odbytnicy - modyfikowalne czynniki ryzyka

Mr. T in DC, lic. CC BY-ND 2.0

Przyczyny raka, na które mamy wpływ

Niektóre czynniki, podnoszące ryzyko zachorowania, mogą być przez nas ograniczone. Należą do nich:
- dieta bogata w czerwone, przetworzone mięso,
- nadwaga,
- za mało ćwiczeń,
- palenie papierosów,
- picie alkoholu.

Rak jelita grubego i odbytnicy - znaki ostrzegawcze

Public Domain Photos, lic. CC BY 2.0

Znaki ostrzegawcze

W przypadku tego nowotworu zazwyczaj nie ma żadnych wczesnych oznak choroby. Dlatego ważne jest, by regularnie się badać, ponieważ od wczesnego leczenia zależy szansa na wyzdrowienie. Gdy choroba postępuje, pacjent może zauważyć krew w stolcu, ból w dole brzucha, problemy z układem trawiennym (np. przewlekłe zaparcia lub biegunka), niewyjaśnioną utratę wagi lub zmęczenie. W momencie, gdy oznaki choroby będą już widoczne, leczenie staje się niezwykle trudne.

Rak jelita grubego i odbytnicy - kolonoskopia

Euchiasmus, public domain

Badanie na obecność nowotworu jelita grubego i odbytnicy

Ponieważ ten rodzaj nowotworu ukrywa się, badania przesiewowe są niezbędne w celu jego wykrycia. Od chwili ukończenia 50. roku życia większość osób powinna mieć kolonoskopię jelita grubego przeprowadzaną raz na 10 lat. Badanie to polega na włożeniu cienkiej kamery do całego jelita i odbytnicy. Ten rodzaj testu nie tylko wykrywa wszelkie narośle, ale również chroni nas przed rakiem, ponieważ usuwa polipy.

Rak jelita grubego i odbytnicy - diagnoza

Thirteen Of Clubs, lic. CC BY-SA 2.0

Diagnoza Jeżeli badania wykażą możliwość wystąpienia nowotworu, następnym krokiem jest biopsja. W czasie kolonoskopii lekarz usuwa polipy i bierze próbkę tkanki jelita, która wygląda inaczej. Ten fragment jest badany, w celu upewnienia się czy są to komórki rakowe, czy też nie.

Rak jelita grubego i odbytnicy - etapy

Juliommayol, lic. CC BY-SA 3.0

Etapy choroby

Jeżeli nowotwór zostanie wykryty, badania skupią się na sprawdzeniu, na którym etapie rozwoju jest rak, ponieważ rozmiar polipa wcale nie musi korelować ze stadium choroby. Wyróżnia się następujące etapy choroby:

• etap 1 – rak nie rozprzestrzenił się poza jelito lub odbytnicę,
• etap 2 – rak zaatakował warstwę mięśniową jelita grubego lub odbytnicy,
• etap 3 – rak rozprzestrzenił się na węzły chłonne,
• etap 4 – rak rozprzestrzenił się na inne części ciała, takie jak wątroba, płuca czy kości.
•  

• Rak jelita grubego i odbytnicy - szanse na wyleczenie

  colourized, lic. CC BY-ND 2.0
  

  Szanse na wyzdrowienie
  

  To, jak duże ma się szanse na wyzdrowienie, zależy w dużej mierze od tego, na jakim etapie rozwoju jest choroba. Przeprowadzone badania u pacjentów, u których pięć lat temu zdiagnozowano chorobę wykazały, że u osób, których leczenie rozpoczęto na pierwszym etapie żyje 93%, zaś pacjentów leczonych w fazie IV tylko 80%.
  
  
  

  Rak jelita grubego i odbytnicy - operacja chirurgiczna

  crucially, lic. CC BY-SA 2.0
  

  Operacja chirurgiczna
  

  W ostatnich etapach choroby jedyną szansą na wyzdrowienie jest przeprowadzenie operacji wycięcia polipa oraz otaczających go tkanek. Jeżeli jest on bardzo duży, może to wymagać usunięcia całej części jelita bądź odbytnicy. Dobrą wiadomością jest fakt, że operacja daje bardzo wysokie szanse na wyzdrowienie. Jeżeli nowotwór rozprzestrzenił się na wątrobę, płuca lub inne organy, wówczas interwencja chirurgiczna nie jest już wskazana jako metoda leczenia.
  
  
  

  Rak jelita grubego i odbytnicy - leczenie

  Official U.S. Navy Imagery, lic. CC BY 2.0
  

  Leczenie zaawansowanego nowotworu
  

  Kiedy nowotwór rozprzestrzeni się na węzły chłonne (etap III), wciąż może być wyleczalny. Typowe leczenie w takiej sytuacji obejmuje operację, naświetlanie i chemioterapię. Jeżeli nastąpi nawrót choroby bądź nowotwór jelita grubego i odbytu się rozprzestrzeni, wówczas leczenie będzie znacznie trudniejsze. Ale naświetlanie oraz chemioterapia nadal mogą zmniejszyć symptomy i pozwolić na dłuższe życie.
  

  
  

  Rak jelita grubego i odbytnicy - chemioterapia i ablacja

  marknewell, lic. CC BY-SA 2.0
  

  Ablacja i chemioterapia
  

  Są to dwie metody leczenia nowotworu, które mogą towarzyszyć leczeniu operacyjnemu (chemioterapia) bądź są wykorzystywane, gdy operacyjnie nie udało się usunąć polipa (ablacja). Obie metody leczenia są stosowane w przypadkach, gdy zwyczajne leki oraz operacja nie pomogły. Mogą stanowić ostatnią szansę lub po prostu uśmierzyć ból pacjenta.
  
  
  

  Rak jelita grubego i odbytnicy - dieta

  karimian, lic. CC BY-SA 2.0
  

  Ochrona przed nowotworem poprzez dietę
  

  Można podjąć pewne kroki, które zdecydowanie zredukują ryzyko zachorowania. Przeprowadzone badania oszacowały, że jedząc pożywiene, pełne składników odżywczych posiłki, przy jednoczesnych ćwiczeniach i kontroli zawartości tłuszczu w ciele, można nawet o 45% zminimalizować szansę na zachorowanie. Rekomendowana jest niskotłuszczowa dieta, bogata w błonnik oraz owoce i warzywa.
  
  

  Rak jelita grubego i odbytnicy - aktywność fizyczna

  lululemon athletica, lic. CC BY 2.0
  

  Ochrona przed nowotworem poprzez ćwiczenia
  

  Aktywność fizyczna jest bardzo silną bronią, chroniącą nas przed nowotworem. W jednym z przeprowadzonych badań osoby aktywne fizycznie były o 24% mniej podatne na zachorowanie od tych, które nie ćwiczyły w ogóle. Ruch i ćwiczenia fizyczne to dobry sposób na zapobieganie nowotworowi odbytu i jelita grubego.